Afgelopen maandag nam ik een interview af. Het was een gesprek met een vrouw die in haar leven een aantal zeer wrange ervaringen heeft gehad. Zo verloor ze haar twee eerste kindjes aan een open ruggetje en pleegde later een zus van haar zelfmoord.
Het gesprek ging over de manier waarop ze de kracht had gevonden om door te leven. Niet omdat ze nu eenmaal nog ademde en wel moest, nee, omdat ze van iemand anders geleerd had dat het leven een cirkel van ervaringen is van geboorte tot de dood. Dat daar hele nare ervaringen bij zitten die veel verdriet en wanhoop en pijn met zich meebrengen, maar dat er ook ervaringen zijn die vreugde en plezier en energie opleveren. Ze weigerde te geloven dat ze deze ervaringen zomaar had meegemaakt. Gewoon omdat ze pech had. Dan zou het leven geen zin hebben. Dan zou de dood van haar kinderen zinloos zijn. Dan zou het simpelweg het noodlot zijn geweest. Daar wilde ze niet in geloven, dat zou te triest zijn en uitnodigen om fatalistisch, cynisch en depressief tegelijk te worden. Ze had het gevoel dat deze ervaringen ondanks de pijn, haar leven konden verrijken. En daardoor had ze de kracht gevonden om toch weer zwanger te worden en het leven bood haar een gezonde tweeling. Ze benadrukte dat ze vanaf de geboorte van haar eerste kind gesprekken had gevoerd met een counsellor. Week in week uit en soms dagelijks. Dat ze dit nog altijd deed.
Het verhaal van deze vrouw aanhorende ontstond in mij een gevoel van ontzag. De rustige en open manier waarop ze vertelde. De overduidelijke kracht en ook de acceptatie van dit zware leven. Haar rotsvaste geloof dat ze van haar ervaringen wilde leren en dat ze haar medemens wilde ondersteunen in hun verliezen en rouw. Haar bescheidenheid, ze hield maar steeds vol dat ze nog zoveel moest leren. Ik werd helemaal stil van binnen.
Toen ik naar huis terugreed, zo’n anderhalf uur met de auto, overdacht ik het gesprek. Ik besefte hoe inspirerend de ervaringen van onze medemensen voor ons kunnen zijn. Ik besefte dat ik ook onmiddellijk bij mezelf een soort schaamtegevoel ontdekte dat zei: nou, Martine, vergeleken bij deze mevrouw mag jij je handen dichtknijpen. Het leven heeft jou dit soort rampen bespaard. Ik bemerkte dat ik me schaamde over het feit dat ik mijn leven niet voor honderd procent benut. Er zijn mensen die zestien uur per dag werken. Dat doe ik niet. Ik bemerkte dat ik vond dat ik niet mocht klagen, dat ik bevoorrecht was dat ik deze mevrouw had mogen spreken. Dat ik bevoorrecht was dat zij zo openlijk haar diepste pijn en gevoelens met mij gedeeld had. Ik bemerkte dat ik over dit gesprek wilde vertellen. Natuurlijk middels het interview, dat in elk geval. Maar ik wilde het ook met jullie, mijn lezers, delen.
Als er iets is wat naar voren kwam was het wel het feit dat ze aangaf dat wanneer je ergens mee zit, je dit moet uiten. Je moet het vertellen. Het liefst aan iemand die onvoorwaardelijk naar je wil luisteren. Iemand die je niet veroordeelt en die je geen adviezen geeft. Dat kan je buurvrouw zijn of je vriend of vriendin. Ze benadrukte dat alle verdrongen emotie leed veroorzaakt en uitmondt in wat bekend staat als ‘unfinished business’. En als je het deelt dan zul je merken dat je ruimte krijgt. Ruimte in jezelf, en ruimte voor diepgaand contact met anderen. Dat werkt helend.
Martine Clausen, in ontzag.